Chất làm chặt Tuning Pin đàn Piano/Tuning Pin Tightener là gì?

Một số Tuning Pin của đàn piano thỉnh thoảng bị lỏng, không đủ chặt để giữ lực căng dây (có nhiều nguyên nhân gây ra lỗi này). Cách khắc phục cũng có rất nhiều cách, dùng hóa chất Tuning Pin Tightener là một cách khá hữu hiệu. Hóa chất này khi thấm vào phần gỗ phía dưới Tuning Pin (Pin Block) là làm gỗ nở ra, ép chặt lại Tuning Pin.

 

Có nhiều loại Tuning Pin Tightener được các Piano Supplier cung cấp. Các chất làm chặt pin thông dụng thường chứa glycerin (làm ẩm và phồng gỗ), một ít rosin (tăng masat giữa gỗ và tuning pin) và cồn (làm chất dẫn xuất đưa 2 thành phần kia vào sâu bên trong tuning pin rồi sau đó bay hơi). Loại phổ biến, khuyên dùng hiện nay là Instant Pintite.

 

Cách dùng dung dịch Tuning Pin Tightener

Đối với đàn Upright, cần đặt ngả đàn ra để chất lỏng dể dàng thấm vào bên trong Pin Block. Dùng lọ bơm có đầu gắn kim tiêm (hypo oiler) để bơm hóa chất vào (không để chất lỏng rơi vãi ra các bộ phận khác). Bơm mỗi lần 1-2 giọt xung quanh tuning pin (chỗ vòng đệm tuning pin) và chờ cho chất lỏng thấm hết vào bên trong rồi bơm tiếp cho đến khi chất lỏng không thể thấm được nữa.

 

Sau khi bơm cần để qua ngày hôm sau (sau 24h) rồi hãy tuning lại đàn piano

 

 

 

 

 

 

 

Vải nỉ trên thanh đỡ hammer/Hammer rail cloth là gì?

Thanh đỡ hammer (tên tiếng anh là hammer rail) là thanh dài nằm ngang có chức năng đỡ các búa đàn khi nó trở về trạng thái buông phím. Đối với đàn Upright thì toàn bộ hammer sẽ tựa lên thanh đỡ khi phím đàn ở trạng thái nghỉ. Đối với đàn grand thì búa đàn không tựa lên thanh đỡ ở trạng thái nghỉ (mà búa sẽ tựa lên thanh Repetition lever), nên thanh đỡ hammer chỉ đỡ lấy búa khi búa trong trường hợp búa trả về với lực đủ mạnh.

Hammer rail cloth là phần vải nỉ màu xanh, bên trái là đàn upright, bên phải là đàn grand

Để búa trả về êm ái thì trên thanh đỡ hammer được dán 1 lớp vải nỉ dài gọi là hammer rail cloth.

Các loại hammer rail cloth thường gặp

Do toàn bộ búa đàn upright tựa lên lớp nỉ hammer rail cloth khi ở trạng thái nghỉ. Nên miếng vải nỉ của đàn Upright thường có khổ lớn hơn đàn grand.

Đối với đàn upright, có 2 loại hammer rail cloth thường thấy là loại có khổ rộng 25mm và loại có khổ rộng 30mm

Hammer rail cloth dành cho đàn Upright với khổ rộng 30mm

Đàn grand có khổ rộng 20mm

Hammer rail cloth dành cho đàn Granđ với khổ rộng 20mm

Chất liệu của hammer rail cloth thường mềm, mật độ nỉ phân bố đều, ít bị xẹp, lún theo thời gian. Chiều dài của miếng nỉ khoảng 1300mm.

 

 

 

Nỉ đệm dưới bệ búa/Hammer butt felt là gì?

Ở đàn Upright, Các bệ búa đều có nỉ đệm ở dưới (Khác với nỉ đệm trong bệ búa búa – Hammer Butt Under Cloth). Nỉ đệm này có tên tiếng anh là Hammer butt felt. Là nỉ để thanh jack kê lên nó khi ở trạng thái nghĩ. Miếng nỉ này giúp cho thanh jack hoạt động êm ái, không gây ra tiếng ồn khi nó trả về trạng thái ban đầu.

Nỉ dưới bệ búa đàn piano – phần nỉ màu đỏ bên trong vòng tròn xanh

 

Vải nỉ đệm khe phím – Key bushing cloth là gì?

Mỗi phím lắp trên bàn phím đều có 2 chốt giữ cố định cho phím là chốt ở giữa (balance pin) và chốt phía trước (Front pin). 2 chốt này sẽ xuyên vào 1 phần (chốt trước) và xuyên hoàn toàn (chốt giữa) qua khe phím. Để phím hoạt động trơn mượt không bị lắc hoặc va đập vào các chốt giữ, thì ở mỗi khe đều phải có vải nỉ đệm. tạm gọi là vải nỉ đệm khe phím (tên tiếng anh Key bushing cloth).

Từ trái qua phải: nỉ đệm khe phím phía trước và nỉ đệm khe phím ở giữa

Đàn chơi lâu ngày miếng nỉ này cạ vào các chốt pin nhiều sẽ bị xẹp xuống hoặc hao mòn do mối mọt làm phím rung lắc, lộc cộc khi chơi. Nếu miếng nỉ bị ép xẹp lại thì có thể dùng kim để châm hoặc hóa chất đặc biệt để miếng nỉ phồng ra. Nếu miếng nỉ đã bị ăn mòn quá nhiều thì cần thay mới.

Các loại nỉ đệm khe phím thường gặp

Nỉ đệm khe phím thường có chất liệu là Casimir và có độ rộng 9mm (dùng cho khe trước phím) hoặc 10mm (dùng cho khe giữa phím).

Độ rộng 9mm và 10mm

Độ dày của nỉ key bushing cloth từ 1mm đến 1.5mm, các giá trị phổ biến là 1.0mm, 1.1mm, 1.2mm, 1.35mm và 1.5mm.

Để tiện cho việc dán vào phím, sản phẩm này có thêm loại được quét sẵn keo, chỉ việc đặt vào phím rồi làm nóng lên là miếng nỉ sẽ dính chặt.

Loại nỉ có sẵn keo nhiệt

 

Vải nỉ lót phía sau phím/Key back rail cloth là gì?

Ngoài các miếng nỉ lót trước phím, giữa phím đàn piano còn có thêm nỉ lót phía sau phím. Đây là miếng nỉ dài lót dưới phím giúp cho phím hoạt động êm ái, không gây ra tiếng ồn khi chơi.

Hình minh họa Key back rail cloth – vải nỉ lót sau phím

Đàn lâu ngày miếng nỉ này thường bị chai cứng sẽ gây ra tiếng ồn khi chơi. Hoặc thường bị mối mọt làm hao mòn miếng nỉ và làm mất độ cân bằng giữa các phím. Khi miếng nỉ bị hư hại thì cần thay để đàn hoạt động mượt mà hơn.

Các loại nỉ key back rail thường dùng

Nỉ key back rail dùng cho đàn piano cơ thường có 2 loại: Loại dùng cho đàn upright có khổ rộng khoảng 24 – 30mm; Loại dùng cho đàn grand piano có khổ lớn hơn, khoảng 40 – 60mm.

Nỉ lót sau phím đàn upright và đàn grand

Nỉ lót này thường có 2 màu là trắng và xanh. Chất liệu nỉ này phải có độ cứng vừa phải và không bị xẹp, lún theo thời gian.

 

Vải nỉ dưới Wippen là gì?

Vải nỉ dưới Wippen có tên gọi tiếng anh là Wippen Cloth, là miếng vải nỉ được dán phía dưới wippen, chỗ tiếp xúc với Capstan của phím. Miếng vải nỉ này giúp cho việc truyền động từ phím lên action được mượt mà, êm ái. Nếu không có nó thì Capstan sẽ đập trực tiếp vào wippen gây ra tiếng kêu lớn và lực ma sát tạo ra cũng lớn.

Vị trí nỉ Wippen Cloth trên bộ action đàn piano

Wippen Cloth thường có độ dày 3mm, làm bằng chất liệu cao cấp, với mật độ nỉ vừa phải, ít bị xẹp, lún theo thời gian. Được dùng chung cho cả đàn grand và upright

Dây giữ lò xo bệ búa là gì?

Dây dù giữ lò xo bệ búa có tên tiếng anh là Flange Cord. Là dây dù nhỏ có đường kính khoảng 0.8mm được dán ở bộ phận Flange giữ bệ búa. Lò xo bệ búa được mắc và dây này và tạo sức bật cho búa khi chơi.

Vị trí dây giữ lò xo bệ búa đàn piano / Flange cord

Đàn có tuổi thọ lâu năm dây flange cord thường bị mục và đứt. Việc thay thế lại dây này không khó nhưng tốn khá nhiều thời gian

Vải nỉ đệm Center Pin là gì?

Vải nỉ đệm Center Pin có tên tiếng anh là Center Pin bushing cloth hoặc Flange bushing cloth. Là vải đệm ở 2 đầu trục center pin được chuyển động một cách dể dàng, không bị ma sát và không bị rung lắc.

Nỉ đệm Center Pin trên Hammer Butt Flange (phần nỉ màu đỏ bên trong hình khoanh màu xanh)

Center Pin là chốt tròn ở bộ phận Flange của bộ action. Center Pin giúp các bộ phận của action chuyển động xoay quanh trục 1 cách dể dàng, miếng vải nỉ center pin bushing ở 2 đầu trục center pin lâu ngày thường nở ra và làm chặt center pin gây kẹt action hoặc nỉ bushing bị mòn gây lỏng center pin khiến action bị rung lắc khi chơi đàn. Khi center pin bị mòn thì cần thay mới để action hoạt động êm ái hơn.

Dụng cụ đẩy Center Pin là gì?

Center Pin là trục nhỏ hình trụ nối các khớp truyền động trên bộ máy cơ đàn piano, vì một số lí do như center pin bị lỏng gây rung lắc hoặc quá chặt gây ma sát lớn, cần phải tháo ra để khắc phục.

Các Center Pin (khoanh tròn màu xanh) ở khớp truyền động của bệ búa (hammer butt)

Dụng cụ đẩy center pin thường có nhiều hình dạng khác nhau nhưng đều có cấu tạo chung gồm dầu kim đẩy và tay cầm. Khi tháo center pin chỉ cần đặt nó vào đầu kim đẩy rồi dùng tay bóp vào phần tay cầm để đầu kim đẩy center pin ra.

Các loại dụng cụ đẩy Center Pin phổ biến

Dụng cụ vệ sinh và nởi rộng nỉ center pin là gi?

Center Pin là trục nhỏ hình trụ nối các khớp truyền động trên bộ máy cơ đàn piano, để giảm ma sát, center pin sẽ quay trên các miếng nỉ hình tròn gọi là center pin bushing, khi đàn piano đặt ở môi trường có độ ẩm cao thì nỉ bushing thường bị nở ra làm cho ma sát giữa nó với center pin tăng cao khiến action truyền động không được mượt mà hoặc bị dính không thể hoạt động được.

Các khớp center pin

Để khắc phục triệt để vấn đề trên cần thao center pin ra và dùng dụng cụ này để xiên vào lỗ nỉ bushing và xoay để làm sạch và nới rộng lỗ nỉ. Dụng cụ có dạng trụ tròn có bề mặt nhám để dể dàng bào mòn nỉ.

Dụng cụ center pin bushing reamer

Có thể dùng các loại mũi khoan có kích thước nhỏ 1mm, 1.2mm, 1.3mm để thay thế dụng cụ này

Hướng dẫn sử dụng

Tháo center pin bằng dụng cụ đẩy center pin sau đó xiên dụng cụ vào lỗ center pin và xoay, vừa xoay vừa ép nhẹ dụng cụ đều lên tất cả các phương xung quanh lỗ nỉ bushing để nới rộng nó. Nới rộng một cách từ từ, dùng center pin mới có kích thước bằng với center pin vừa tháo ra, kiểm tra lỗ nỉ bằng cách xiên center pin vào rồi xoay và cảm nhận độ mượt.

Cách nới rộng nỉ center pin

Tránh không nên nới rộng lỗ center pin quá mức sẽ làm aciton bị rung lắc khi hoạt động

Tua vít bake chuôi rời là gì?

Tua vít bake là dụng cụ không thể thiếu trong việc sửa đàn Piano, đầu tua vít chuôi rời là loại tua vít rời có thể gắn vào chuôi cầm đa năng.

Tua vít bake khi gắn vào chuôi cầm

Việc sửa đàn cần có khá nhiều dụng cụ, nếu mỗi dụng cụ dùng riêng một chuôi cầm rất công kềnh và tốn chi phí, do đó các nhà sản xuất dụng cụ sửa chữa đàn piano (piano supplier) thường làm ra các dụng cụ dùng chung một chuôi cầm.

Tua vít bake này thuộc cỡ size #6 (6mm) thích hợp vặn được nhiều ốc trên máy cơ như ốc giữ Hammer Flange, Wippen Flange, Damper flange…Các loại ốc nhỏ hơn hoặc ốc lơn cần dùng các loại tua vít khác có size phù hợp tránh làm hỏng đầu ốc.

Vặn ốc giữ Hammer Flange dạng bake

 

Tua vít bake chuôi rời là gì?

Tua vít bake là dụng cụ không thể thiếu trong việc sửa đàn Piano, đầu tua vít chuôi rời là loại tua vít rời có thể gắn vào chuôi cầm đa năng.

Tua vít bake khi gắn vào chuôi cầm

Việc sửa đàn cần có khá nhiều dụng cụ, nếu mỗi dụng cụ dùng riêng một chuôi cầm rất công kềnh và tốn chi phí, do đó các nhà sản xuất dụng cụ sửa chữa đàn piano (piano supplier) thường làm ra các dụng cụ dùng chung một chuôi cầm.

Tua vít bake này thuộc cỡ size #6 (6mm) thích hợp vặn được nhiều ốc trên máy cơ như ốc giữ Hammer Flange, Wippen Flange, Damper flange…Các loại ốc nhỏ hơn hoặc ốc lơn cần dùng các loại tua vít khác có size phù hợp tránh làm hỏng đầu ốc.

Vặn ốc giữ Hammer Flange dạng bake

Kềm ép nỉ bushing của phím là gì?

Nỉ bushing của phím thường hay bị nở ra khi độ ẩm môi trường tăng gây ra lỗi kẹt phím. Kềm ép nỉ bushing là loại kềm có cấu tạo đặc biệt để ép miếng vải nỉ để nó co lại.

Sử dụng kềm để ép nỉ front bushing cloth

Kềm ép nỉ phím thường dùng khi thay mới miếng nỉ bushing hoặc khi độ ẩm cao làm miếng nỉ nở ra gây kẹt phím. Khi sử dụng cần kiểm soát lực vừa phải, không ép quá mạnh làm hỏng/biến dạng phần gỗ của phím.

Đuôi ốc chỉnh Letoff đàn Upright Piano là gì?

Đuôi ốc chỉnh Letoff có tên gọi tiếng anh Let off Regulation Screw. Là bộ phận để tinh chỉnh máy cơ đàn Piano (Letoff là thời điểm búa đàn thoát khỏi lực truyền động từ phím). Đuôi ốc này chỉ có trên đàn Upright, đàn Grand Piano cũng có chỗ chỉnh Letoff nhưng  có cơ cấu khác với đàn Upright

Đuôi ốc chỉnh Letoff dạng mắt cá – Letoff Reguation Screw

Đàn piano có tuổi thọ lâu năm, ốc chỉnh Letoff thường bị rỉ set và bám chặt vào thanh gỗ nên rất dễ bị gãy khi vặn, đăc biệt là loại đuôi ốc có dạng hình mắt cá.

Các loại Letoff Regulation Screw

Đuôi ốc Letoff ở đàn Upright Piano thường có 2 loại, có cùng kích thước ren ốc nhưng khác nhau ở phần đuôi, một loại có phần đuôi uốn tròn thành hình mắt cá, loại còn lại có phàn đuôi được nén thành hình dẹt.

Letoff Regulation Screw – Hình mắt cá (bên trái), hình dẹt (bên phải)

Búa lên dây đàn Piano – Piano Tuning Hammer – Gỗ Phong

Miếng da của dây cương là gì?

Miếng da của dây cương có tên tiếng anh là Bridle leather tip là miếng da nhỏ dán ở dây cương chỗ gắn vào thanh thép bridle wire, miếng da này giúp cho dây cương được cố định vào thanh bridle wire, đồng thời chất liệu da của bộ phận này làm cho chỗ tiếp xúc có sự đàn hồi tốt, miếng da ôm chặt vào thanh thép và không tạo ra tiếng ồn khi chơi.

Miếng da (màu đỏ) giúp dây cương bám chặt vào thanh thép

Đàn có tuổi thọ lâu năm thường bị chai miếng da hoặc bị mục mất miếng da, khi bị chai cứng thường gây ra tiếng ồn khi chơi. Trường hợp miếng da bị mục thì dây cương rất dể bị tuột khỏi thanh bridle wire.